Ogrzewanie domu starym piecem węglowym może wkrótce skończyć się nie tylko mandatem, ale i kosztowną wymianą. Województwa śląskie i podkarpackie sa kolejne na liście wkraczających w kluczową fazę zmian. Terminów jest kilka, a wszystko zależy od rodzaju i wieku instalacji. Przepisy nie pozostawiają miejsca na dowolność.
Śląskie: konkretne terminy wymiany pieców
Na terenie województwa śląskiego od 2017 r. obowiązuje uchwała antysmogowa, która wprowadza konkretne daty wymiany urządzeń grzewczych, w zależności od ich wieku i klasy. Kluczowym punktem odniesienia jest data 1 września 2017 r.– od niej liczy się wiek kotła. Jeśli w tym dniu urządzenie miało więcej niż 10 lat lub nie posiadało tabliczki znamionowej, jego wymiana powinna była nastąpić już do końca 2021 r.
Zobacz także:
Kolejne terminy to:
- do 31 grudnia 2023 r. – kotły w wieku od 5 do 10 lat (czyli wyprodukowane między 2007 a 2012 rokiem),
- do 31 grudnia 2025 r. – wszystkie kotły pozaklasowe,
- do 31 grudnia 2027 r. – kotły klasy 3. i 4. według normy PN-EN 303-5:2012.
Dodatkowo miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (np. kominki, piece kaflowe) muszą od 1 stycznia 2023 r. spełniać wymogi ekoprojektu lub mieć sprawność cieplną powyżej 80%, albo być wyposażone w urządzenia ograniczające emisję pyłów.
Podkarpacie: od 2026 obowiązkowa wymiana „kopciuchów”
Podobnie jak na Śląsku mieszkańcy Podkarpacia również muszą przygotować się na wymianę kotłów na nowe, spełniające normy ekologiczne. Zgodnie z uchwałą antysmogową od 1 stycznia 2026 r. nie będzie można użytkować kotłów bezklasowych, czyli tych, które nie spełniają żadnych standardów ekologicznych.
W dalszej kolejności:
- do 31 grudnia 2027 r. – z użytku muszą zniknąć kotły klasy 3. i 4.
- Kotły klasy 5, które zostały zamontowane przed 1 stycznia 2020 r., będą mogły być używane bezterminowo.
Również tutaj obowiązują przepisy dotyczące miejscowych źródeł ciepła. Od początku 2023 r. wszystkie ogrzewacze pomieszczeń muszą być zgodne z ekoprojektem lub wykazywać sprawność cieplną przekraczającą 80%.
Kary za brak wymiany kotła. Nawet 5 tysięcy złotych
Przepisy nie są tylko teoretyczne. Ich egzekwowaniem zajmuje się m.in. straż miejska oraz urzędnicy gminni, którzy mają prawo przeprowadzać kontrole w gospodarstwach domowych. W przypadku wykrycia użytkowania niedozwolonego kotła może zostać nałożony mandat lub skierowana sprawa do sądu. Wysokość kary może sięgnąć nawet 5 tys. zł.
Policja również może interweniować, szczególnie gdy dochodzi do spalania śmieci i odpadów. Kontrole mają charakter zapowiedziany lub niezapowiedziany, a ich intensywność ma wzrosnąć w miarę zbliżania się kluczowych dat. Dla wielu mieszkańców wymiana kotła to spory wydatek, dlatego warto sięgnąć po dostępne formy dofinansowania. Najbardziej rozbudowanym programem wsparcia jest „Czyste Powietrze”, który oferuje dotacje na wymianę źródła ciepła. W 2025 r. nabór wniosków ruszył w marcu.
