Jeśli w jesiennym lesie poczujesz zapach świeżo mielonej mąki, zatrzymaj się. Być może to jeden z najbardziej aromatycznych i cenionych grzybów – gąska zielona. To prawdziwy rarytas na talerzu, ale też grzyb, który potrafi zmylić nawet doświadczonych grzybiarzy. Jak rozpoznać gąskę zielonkę i nie pomylić jej z trującą gąską siarkową?
Grzyb gąska zielona – charakterystyka
Gąska zielonka, znana też jako zielona gąska, to jeden z najciekawszych grzybów, jakie możesz spotkać w polskich lasach. Jej kapelusz ma barwę od żółtozielonej po oliwkową, a jego powierzchnia często jest posypana drobnym piaskiem. To sprawia, że grzyb niemal wtapia się w leśne podłoże i trudno go zauważyć. Młode okazy są półkuliste, przez co wyglądają jak małe kamienie wbite w ziemię. Z wiekiem ich kapelusz staje się bardziej płaski.
Zobacz także:
Miąższ gąski jest biały i chrupki, tuż pod skórką ma lekko cytrynowy odcień. Po przekrojeniu nie ciemnieje, co odróżnia go od wielu innych gatunków. Najbardziej charakterystyczną cechą zielonki jest jednak jej zapach. Przypomina świeżo mieloną mąkę. To właśnie ten aromat sprawia, że trudno pomylić ją z innymi grzybami, choć warto zachować ostrożność.
Gąska zielona / fot: Grafik-Komputerowy/AdobeStock
Trzon gąski jest pełny, walcowaty i najczęściej żółtawy z zielonkawym odcieniem. Ponieważ często wyrasta głęboko w piasku, przed gotowaniem wymaga bardzo dokładnego oczyszczenia. Blaszki zielonki są gęste, równomierne i jasnożółte, czasem wręcz neonowe.
Jak odróżnić zieloną gąskę od trującej gąski siarkowej?
Zielonka ma swoje niebezpieczne sobowtóry, a najgroźniejszym z nich jest gąska siarkowa. Choć na pierwszy rzut oka mogą wyglądać podobnie, różnice są wyraźne, jeśli wiesz, na co patrzeć.
Kapelusz gąski siarkowej ma barwę bardziej żółtą, ale bywa też żółtooliwkowy. Jego powierzchnia jest sucha i niemal gładka, bez piaskowego nalotu, a brzegi są ostre. W odróżnieniu od zielonki, która ma blaszki gęste i jasnożółte, gąska siarkowa ma blaszki rzadko rozstawione, grubsze i o intensywnym, siarkowożółtym kolorze.
Gąska siarkowa - grzyb niejadalny / fot: Oleh Marchak/AdobeStock
Miąższ siarkowej gąski jest również żółty, nie biały jak u zielonki, a jej zapach jest nieprzyjemny, odrzucający. Jeśli tylko po powąchaniu czujesz, że grzyb śmierdzi, a nie pachnie łagodnie mąką, to odłóż go natychmiast. Trzon gąski siarkowej jest cieńszy i bardziej kruchy niż u zielonki, często powyginany, z siarkowożółtym kolorem i białą podstawą. To ważna wskazówka, bo trzon zielonki jest bardziej zwarty i mocniejszy.
Pamiętaj: nigdy nie zbieraj grzybów, co do których nie masz absolutnej pewności. Zielonka jest pyszna, ale pomylenie jej z siarkową może skończyć się poważnym zatruciem.
Wykorzystanie gąski zielonej w kuchni
Gąska zielonka to prawdziwa delicja dla smakoszy. Jej miąższ pozostaje chrupki nawet po obrobieniu, a aromat mączny i lekko orzechowy doskonale komponuje się z masłem i ziołami. To grzyb, który świetnie sprawdza się smażony na maśle, duszony z cebulą albo zapiekany z ziemniakami. Zielonkę możesz też marynować lub suszyć. Zachowuje wówczas swój intensywny zapach i nadaje potrawom głębi.
Warto jednak pamiętać, że gąski zielone należy spożywać zawsze po dokładnym oczyszczeniu. Ze względu na to, że często rosną w piaszczystym podłożu, piasek potrafi dostać się głęboko w ich miąższ. Dobrze jest je namoczyć i przepłukać kilka razy przed gotowaniem. Gąska zielonka to grzyb, który łączy w sobie urok lasu, unikalny zapach i wyjątkowy smak.
