Kudzu, opisywane jako jedno z najbardziej inwazyjnych pnączy na świecie, potrafi urosnąć nawet o 30 centymetrów dziennie. Przy tym pokrywa zielonym dywanem na swojej drodze wszystko. Skąd wzięła się ta roślina i dlaczego stała się globalnym problemem? Poznaj jej historię i ekspansję na Europę.
Skąd pochodzi opornik łatkowaty?
Opornik łatkowaty, znany również jako kudzu, to dzikie pnącze pochodzące z południowych regionów Azji (w tym z Japonii, Chin i Korei). Należy do rodziny roślin bobowatych - trudnych do zwalczania. Współcześnie rozprzestrzenił się również na terenie Europy i Stanów Zjednoczonych, gdzie jest traktowany jako chwast, wypierający lokalne rośliny.
Zobacz także:
W XIX wieku kudzu dotarło do Stanów Zjednoczonych, gdzie początkowo było uprawiane jako roślina ozdobna i do wzmacniania brzegów rzek. O niedawna pojawił się także w Europie i już zaczyna się panoszyć. Jednak do dzisiaj nie wiadomo, jak się tu znalazł.
Eksapnsja kudzu na innych roślinach / fot: RJPhotography/AdobeStock
Kudzu rośnie do 30 cm dziennie. Jak z nim walczyć?
Kudzu jest rośliną o bardzo szybkim wzroście. W odpowiednich warunkach może zwiększać swoją długość nawet o 30 cm na dobę, a łodygi mogą osiągać do 30 metrów długości rocznie. Walka z kudzu jest bardzo trudna, ponieważ gatunek ten jest odporny na większość znanych herbicydów i kwasów. Natomiast, fizyczne niszczenie jego masywnego systemu korzeniowego, który może wnikać na głębokość do sześciu metrów i ważyć od 50 do 200 kilogramów, wymaga ogromnych nakładów pracy i siły.
Nasiona kudzu mogą kiełkować w glebie przez kilka lat i są roznoszone przez zwierzęta (głównie ptaki), wiatr i wodę. Skuteczne metody zwalczania obejmują regularne koszenie lub wycinanie rośliny tuż przy ziemi. Zaleca się także zabezpieczenie stanowiska poprzez ściółkowanie grubą warstwą (np. folią ogrodniczą), aby w ten sposób odciąć dostęp światła. Mechaniczne usuwanie musi być systematyczne i konsekwentne przez wiele miesięcy. Dlaczego? Ponieważ nawet niewielki fragment pozostawiony w glebie może zainicjować odrastanie. Spalanie nadziemnych części może ograniczyć część zieloną rośliny, ale nie niszczy korzeni.
Czy opornik zagraża przyrodzie w Polsce?
Ta inwazyjna roślina nie występuje naturalnie w Polsce. Został jednak uznany za jeden ze 100 najbardziej inwazyjnych gatunków na świecie i jest ujęty na liście inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii Europejskiej, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 roku (Dz. U. 2022 poz. 2649). Obecnie w Polsce znany jest jeden okaz kudzu rosnący w ogrodzie botanicznym we Wrocławiu od 2008 roku, oraz jeden okaz w ogrodzie botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Nie ma danych wskazujących na występowanie tego gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce.
Obowiązujące przepisy zakazują jego uprawy, rozmnażania oraz wprowadzania do obrotu na terenie UE. Wszystko to, aby powstrzymać jego rozprzestrzenianie. W innych krajach europejskich, takich jak Włochy, Szwajcaria, Bośnia i Hercegowina, odnotowano już zdziczałe populacje. Chociaż niskie temperatury skutecznie ograniczają rozprzestrzenianie kudzu na północ, to znowuż ocieplenie klimatu i wyższe stężenie dwutlenku węgla w atmosferze mogą sprzyjać jego ekspansji, zwiększając rozrost i liczbę liści.
