Na pierwszy rzut oka wygląda jak pyszna kania, ma duży kapelusz, smukłą nóżkę i ten sam leśny urok. Ale pozory mogą być mylące. Muchomor cytrynowy to grzyb trujący, którego nieświadomi grzybiarze potrafią wziąć za czubajkę kanię. Jak nie dać się nabrać i bezpiecznie wrócić z grzybobrania? Oto kilka prostych, ale kluczowych zasad.
Muchomor cytrynowy – charakterystyka
Muchomor cytrynowy (Amanita citrina) to grzyb z rodziny muchomorowatych. Choć jego nazwa brzmi niewinnie, jest to gatunek trujący, który może wywołać poważne zatrucia. Nie jest tak śmiercionośny jak muchomor sromotnikowy, ale zdecydowanie nie nadaje się do spożycia.
Zobacz także:
Muchomor cytrynowy / fot: Timo Wiemers/Wirestock Creators/AdobeStock
Ten grzyb występuje dość powszechnie w polskich lasach, szczególnie w borach iglastych i mieszanych. Rośnie od lipca do października, często w miejscach, gdzie pojawia się również czubajka kania. To właśnie dlatego dochodzi do tak wielu pomyłek. Muchomora cytrynowego rozpoznasz po jego charakterystycznym wyglądzie:
- Kapelusz ma od 5 do 10 cm średnicy, najpierw półkulisty, potem płaski. Kolor, od jasnożółtego po cytrynowy, często z delikatnymi resztkami białej osłony, przypominającymi płatki.
- Blaszki są białe, gęste i wolne od trzonu.
- Trzon jest smukły, biały lub jasnożółty, u dołu z wyraźną bulwą i resztkami osłony, co jest bardzo ważną cechą rozpoznawczą.
- Pierścień na nodze ma błoniasty, delikatny, często zwisający.
Jak odróżnić muchomora cytrynowego od czubajki kani?
Czubajka kania (Macrolepiota procera) to jeden z najchętniej zbieranych grzybów w Polsce. Ma wyjątkowy, orzechowy smak i jest doskonała do smażenia. Niestety, jej podobieństwo do niektórych muchomorów bywa zdradliwe. Najważniejsze różnice między kanią a muchomorem cytrynowym to:
- Kapelusz: Kania ma kapelusz pokryty brązowymi łuskami i wyraźny, ciemniejszy garbek na środku. Muchomor cytrynowy ma powierzchnię raczej gładką lub z białawymi resztkami osłony. Kolor żółtawy lub kremowy, bez brązowych łusek.
- Trzon: Trzon kani jest wysoki, włóknisty i ma ruchomy pierścień – możesz go przesuwać palcami w górę i w dół. Trzon muchomora cytrynowego zakończony jest bulwą u podstawy, a pierścień nie jest ruchomy. U nasady trzonu znajdziesz resztki pochwy – to kluczowy znak ostrzegawczy!
- Zapach: Kania pachnie przyjemnie, grzybowo. Muchomor cytrynowy ma zapach ziemniaczano-chemiczny, często odstręczający.
- Blaszki: U kani są kremowe i nieco elastyczne. U muchomora – białe, kruche i gęsto ułożone.
- Miejsce występowania: Kania lubi polany, łąki i skraje lasów. Muchomor cytrynowy częściej pojawia się w gęstych lasach, szczególnie pod sosnami i świerkami.
Nigdy nie zbieraj grzybów, co do których nie masz absolutnej pewności. Nawet doświadczeni grzybiarze potrafią się pomylić, a konsekwencje mogą być bolesne.
Czubajka kania / fot: Plamen Petrov/AdobeStock
Poradnik grzybowy. Najważniejsze zasady
Zbieranie grzybów to nie tylko pasja, ale też odpowiedzialność. Aby uniknąć zatrucia, pamiętaj o kilku prostych zasadach:
- Nie kieruj się wyglądem z daleka. Obejrzyj grzyb dokładnie. Sprawdź trzon, pierścień, kapelusz i zapach.
- Nigdy nie zbieraj grzybów z bulwą u podstawy trzonu. To cecha charakterystyczna dla muchomorów.
- Nie sugeruj się kolorem. Nie wszystkie żółte grzyby są jadalne, a nie wszystkie białe – trujące.
- Korzystaj z atlasów grzybów. Warto mieć je pod ręką, nawet w wersji mobilnej.
- Zachowaj ostrożność przy młodych okazach. Młode muchomory mogą wyglądać niemal identycznie jak kanie.
- I najważniejsze. Jeśli masz choć cień wątpliwości, zostaw grzyba w lesie. Bezpieczny koszyk to taki, w którym każdy okaz został rozpoznany na sto procent. Bo w grzybobraniu nie chodzi o ilość, lecz o przyjemność i zdrowie po powrocie do domu.
