Miejscowi nazywają ten teren „krainą mchu, paproci i trzciny” – nie bez powodu. W granicach Pszczewskiego Parku Krajobrazowego znajduje się jedna z najciekawszych tras spacerowych w Polsce – czerwony szlak przez dolinę Kamionki. Ma niecałe 16 km długości, niewielkie przewyższenia, prowadzi przez różnorodne tereny przyrodnicze i obiekty warte zobaczenia.
Kamionka–Mnichy–Lewice. Trasa spacerowa dla każdego
Czerwony szlak zaczyna się w Kamionce i kończy w Lewicach. Całość ma dokładnie 15,7 km długości i przebiega niemal w całości po terenach Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Przewyższenia na trasie są niewielkie (najwyższy punkt ma około 120 m n.p.m., najniższy 65 m n.p.m.), a teren jest zróżnicowany – dominują lasy liściaste i mieszane, fragmenty dolin rzecznych oraz niewielkie wzniesienia ozowe. Szlak jest oznaczony kolorem czerwonym i prowadzi głównie leśnymi duktami oraz drogami gruntowymi. Na całej trasie nie występują trudne odcinki ani strome podejścia, co czyni ją dostępną również dla mniej doświadczonych piechurów i rodzin z dziećmi.
Zobacz także:
Najciekawszym przyrodniczo odcinkiem trasy jest dolina Kamionki – wąska, głęboko wcięta, z licznymi źródłami i terenami podmokłymi. Zbocza doliny porastają naturalne lasy bukowo-grabowe, a samo dno pokrywają olsy – wilgotne lasy olchowe. W tej części parku występują rzadkie rośliny torfowiskowe, takie jak rosiczka okrągłolistna, modrzewnica zwyczajna czy żurawina błotna. Dolina była w przeszłości intensywnie wykorzystywana – funkcjonowało tu aż 7 młynów wodnych. Do dziś zachowały się ich ruiny, m.in. w Kamionnej, Papierni i Krzyżkówku. Kamionka, jako niewielka rzeka, płynie do Obry i jest siedliskiem m.in. strzebli potokowej i piskorza.
Widok z trasy doliną Kamionki; fot. ZPKWWedukacja, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Atrakcje na trasie. Natura, ale też kościoły i pałace
Czerwony szlak nie ogranicza się tylko do przyrody – prowadzi także przez miejscowości z obiektami historycznymi. W Lewicach znajduje się zabytkowy, jednonawowy kościół z XVI wieku z późniejszymi przebudowami barokowymi. W Mnichach i Mniszkach można obejrzeć dawne pałace z przełomu XVIII i XIX wieku – w różnym stanie zachowania, ale z oryginalnymi założeniami parkowymi i detalami architektonicznymi. Te budynki to pozostałości dawnych majątków ziemskich, które dominowały w tej części Lubuskiego aż do II wojny światowej.
Trasa spacerowa wiedzie przez siedliska typowe dla dolin rzecznych, torfowisk i lasów mieszanych. Występują tu m.in. storczyki (w tym kukułka szerokolistna), pełnik europejski, a także charakterystyczne dla torfowisk mchy torfowce. Na trasie można spotkać jelenie, sarny, dziki, lisy i borsuki. Nad wodą często pojawiają się zimorodki, a w rezerwatach również czapla siwa, kormoran i gęś gęgawa. Latem słychać tu żaby wodne, a nad wodami pojawiają się liczne gatunki ważek, w tym husarze i żagnice.
Pszczewski Park Krajobrazowy – raj na ziemi. Trasy dla spragnionych wędrówek
Park utworzono w 1986 roku. Jego powierzchnia wraz z otuliną wynosi 45 000 hektarów. Dzieli się na dwa odrębne kompleksy: większy obejmuje rynnę glacjalną z jeziorami i doliną Obry, mniejszy – dolinę rzeki Kamionki. Na terenie parku zidentyfikowano 140 gatunków ptaków, z czego 80 to gatunki lęgowe. Znajduje się tu 5 rezerwatów przyrody, w tym „Rybojady” i „Jezioro Wielkie”, gdzie chroni się siedliska bobrów, wydr, czapli, perkozów, bielika, kani i trzmielojada. Największe jezioro – Lubikowskie – ma powierzchnię ok. 318 ha i głębokość do 36,5 m, znane jest z czystości wody i dużej przejrzystości (nawet do 6 m).
Jeśli czerwony szlak to za mało, Pszczewski Park Krajobrazowy oferuje kilka innych pieszych tras:
- Szlak niebieski – 44,4 km: Hotel Gorzycko – Jezioro Brzeskie – Jezioro Białe – Pszczew – Trzciel – Lutol Mokry. Idealny na kilkudniową wędrówkę.
- Szlak żółty – 28 km: Kamionna – Mnichy – Łowyń – Dormowo – Królewska Góra – Nowe Gorzycko – Jezioro Brzeskie – Wierzbno. Prowadzi przez malownicze wzgórza morenowe.
- Szlak zielony – 14,4 km: Lubikowo – Jezioro Czarne – Stołuń – Kuligowo – Żółwin – Bobowicko. Przebiega przez czyste, śródleśne jeziora.
- Szlak czarny – 12,5 km: Gorzycko – Królewska Góra – Gorzyń. Krótki, ale z widokiem na najwyższe wzniesienie w parku (Królewska Góra – ok. 145 m n.p.m.).
