Spacer po letnich zaroślach może dostarczyć niezapomnianych wrażeń, zwłaszcza gdy uda się natknąć na gwiazdosza brodawkowego – rzadkiego grzyba, który wygląda jak egzotyczny kwiat. To wyjątkowy mieszkaniec polskiej przyrody, chroniony ze względu na swoją unikatowość i zagrożenie wyginięciem. Warto poznać jego cechy, siedliska i niezwykłe zdolności adaptacyjne, które czynią go prawdziwą perełką wśród grzybów.
Gwiazdosz brodawkowy – jak wygląda ten tajemniczy grzyb?
Na pierwszy rzut oka gwiazdosz brodawkowy potrafi zaskoczyć. W młodości jego owocnik ma kulisty lub gruszkowaty kształt i zaledwie 2 cm średnicy. Pokrywa go cienka warstwa grzybni, co sprawia, że przypomina niewielką kulkę ukrytą w ziemi. Gdy dojrzewa, przechodzi spektakularną metamorfozę: jego zewnętrzna okrywa pęka na 6 do 10 ramion, które odchylają się na boki. Tworzą w ten sposób gwieździsty kształt o średnicy do 6 cm, otaczając kulistą wewnętrzną część, w której ukryte są zarodniki.
Zobacz także:
To właśnie ta unikalna forma sprawia, że gwiazdosz bywa porównywany do egzotycznych kwiatów lub miniaturowych spodków UFO. Jego barwy są stonowane – od jasnoszarej po brązowawą, co czyni go mało widocznym na tle leśnej ścierni.
Gdzie rośnie gwiazdosz brodawkowy i dlaczego jest tak rzadki?
Gwiazdosz brodawkowy występuje w Polsce, ale bardzo rzadko. Znalezienie go to prawdziwa gratka dla miłośników przyrody. Lubi ciepłe, nasłonecznione miejsca, dlatego najczęściej pojawia się w murawach kserotermicznych i zaroślach, często w towarzystwie grochodrzewu. Zdarza się spotkać go na stanowiskach ruderalnych, gdzie gleba jest sucha i uboga w składniki pokarmowe.
Owocniki pojawiają się od lipca do sierpnia, wyrastając pojedynczo lub w niewielkich grupach. Występują na obszarach o charakterze stepowym, co dodatkowo ogranicza jego zasięg w naszym kraju. Nic dziwnego, że uznano go za gatunek wymierający, a od 2014 roku objęto częściową ochroną gatunkową. Dawniej był pod ochroną ścisłą, co świadczy o tym, jak bardzo jego populacja jest zagrożona.
Dlaczego gwiazdosz brodawkowy jest taki niezwykły?
Nie chodzi tylko o wygląd, choć ten jest bez wątpienia zachwycający. Gwiazdosz brodawkowy ma zdolność reagowania na zmiany wilgotności. W suchych warunkach jego ramiona zamykają się, chroniąc zarodniki przed wyschnięciem, a w wilgotnym środowisku otwierają, umożliwiając ich uwalnianie. To przystosowanie pomaga mu przetrwać w trudnych warunkach, ale jednocześnie sprawia, że grzyb ten nie jest łatwy do znalezienia w pełnej krasie.
Jego obecność w ekosystemie jest dowodem na bogactwo przyrody i delikatną równowagę, jaką warto chronić. Gwiazdosz brodawkowy, podobnie jak inne gwiazdosze, jest niejadalny, ale bez wątpienia przyciąga wzrok i budzi ciekawość każdego, kto na niego trafi. To prawdziwa perełka wśród grzybów, która wygląda jak kwiat z innego świata.
