W czasie grzybobrania większość osób wypatruje borowików, kurek czy maślaków. Tymczasem tuż pod nogami kryje się prawdziwa perełka – grzyb, który pachnie jak świeżo rozgnieciony ząbek czosnku i równie intensywnie smakuje. To twardzioszek czosnaczek, niedoceniany, ale wyjątkowy przedstawiciel runa leśnego. Może nie wygląda spektakularnie, ale w kuchni robi prawdziwą furorę – zwłaszcza po ususzeniu.
Grzyb jak czosnek? Ten okaz spotkasz w polskim lesie
Twardzioszek czosnaczek (Mycetinis scorodonius) to niewielki grzyb, który rośnie głównie w lasach iglastych. Jego największym atutem nie jest jednak wygląd, a zapach. Już po lekkim naruszeniu miąższu w powietrzu unosi się intensywna, dobrze znana woń – jakby ktoś właśnie obrał świeży ząbek czosnku.
Zobacz także:
Jak wygląda twardzioszek czosnaczek?
Rozpoznanie tego gatunku nie jest trudne, choć ze względu na jego niepozorny wygląd łatwo go przeoczyć.
- Kapelusz młodych okazów jest półkulisty, później przybiera bardziej rozłożysty i nieregularny kształt. Ma kolor jasnoochrowy, bywa też brązowawy, zawsze matowy i suchy.
- Trzon jest cienki, nitkowaty i połyskujący – na pierwszy rzut oka może wyglądać jak coś niejadalnego. Ale to właśnie w środku kryje się sekret – miąższ o intensywnym zapachu i smaku czosnku.
- Blaszki są rzadkie i jasne, czasem lekko kremowe.
fot. Henri Koskinen/Adobe Stock
Twardzioszek czosnaczek. Aromatyczny rarytas dla kuchni
Twardzioszek czosnaczek ma nie tylko czosnkowy aromat, ale też smak, co sprawia, że świetnie nadaje się jako naturalna przyprawa. Co ciekawe, po ususzeniu nie traci swoich właściwości aromatycznych – wręcz przeciwnie, staje się jeszcze intensywniejszy. Dla kogoś, kto szuka naturalnych i dzikich przypraw, twardzioszek to istny skarb. W wersji suszonej idealnie sprawdza się jako dodatek do zup, sosów, marynat, pieczonych mięs czy wegetariańskich past.
Co ciekawe, twardzioszek czosnaczek znany jest także w kuchniach zachodnich, zwłaszcza francuskiej i niemieckiej. Tam traktowany jest niemal jak trufla – coś rzadkiego, aromatycznego, niepozornego, ale luksusowego. W Polsce niestety wciąż pozostaje w cieniu bardziej „efektownych” grzybów.
Gdzie i kiedy szukać twardzioszka czosnaczka?
Najlepszy czas na wyprawę po twardzioszka to okres od czerwca do późnej jesieni. Rośnie w lasach iglastych, czasem także w mieszanych. Szczególnie upodobał sobie miejsca z dużą ilością rozkładającej się materii roślinnej – igliwia, liści, gałęzi. Grzyb ten preferuje wilgoć, dlatego najłatwiej znaleźć go po kilku dniach deszczu. Często rośnie w grupach, tworząc coś, co przypomina „czarcie kręgi”. To ważna wskazówka dla tych, którzy dopiero uczą się go wypatrywać.
Dlaczego Polacy ignorują ten grzyb? Problem może leżeć w braku wiedzy. Wiele osób nawet nie wie, że istnieje taki grzyb, który może zastąpić czosnek w kuchni. Inni nie mają odwagi go zbierać – przez cienki trzon i delikatny wygląd często mylony jest z grzybami niejadalnymi lub trującymi.
